Het eiland met de mysterieuze beelden, midden in de Stille Oceaan!

Eindelijk dan, Paaseiland. Voor mij 1 van de hoogtepunten van onze reis! Kon het al mijn verwachtingen wel waarmaken? Het moest bijna wel wat tegenvallen...Deed het dat?

Neeh, absoluut niet. Wat een bijzonder stukje van de aarde is dit toch. Vol met mystiek, roept dit eiland allerlei vragen op. Al het goede van de mens (hoe hebben ze toch met zulke beperkte middelen zulke mooie beelden kunnen maken en op al die plekken op het eiland gekregen), maar ook al het kwade (hoe hebben ze het zover laten komen dat er geen boom meer over was, geen vis meer te vangen, geen vogels meer te eten en waarom zijn ze over gegaan tot het omgooien van die beelden en het uitmoorden van tot voor kort goed bevriende buren?).

Overal waar je hier loopt of fietst voel je de historie. Overal zijn er ruïnes en is het duidelijk dat dit eiland ooit bewoond is geweest door veel meer mensen met een rijke cultuur! Om iets van het eiland te begrijpen (en al die foto´s van de beelden) toch even kort een stukje geschiedenis.:

Isla de Pascua, oftewel Rapa Nui. De eerste is de Spaanse naam en de tweede de Polynesische naam. Daarmee wordt meteen de dualiteit duidelijk. Oorspronkelijk werd dit eiland door Polynesische stammen bevolkt, waarschijnlijk vanaf een eilandengroep op zo'n 2.000 km afstand. Met kano's !!!! met een zeil zijn deze Polynesiers ooit aangekomen zonder kompas of ander materiaal om te kunnen navigeren. Pas in 1880 werd dit eiland door Chili als bezit geclaimd nadat eerder al Peruanen een groot gedeelte van de bevolking als slaven hadden afgevoerd om te werken in de mijnen. Nu staan ze met 1 voet in Oceanië (de polynesische eilanden) en met de andere in Zuid-Amerika. De bevolking is dan ook zo ongeveer nog voor 50% van Polynesische afkomst en de andere helft van Zuid-Amerikaanse afkomst.

Paaseiland is zo ongeveer de meest afgelegen plek ter wereld die je kunt bedenken. Circa 3.700 km vanaf Chili en 3.000 km vanaf Tahiti. Eeuwenlang hebben ze daar compleet geïsoleerd gewoond, totdat een Nederlander met Pasen dit eiland ‘herontdekte', vandaar de naam Paaseiland.

Paaseiland is natuurlijk met name bekend van de beelden, de grote koppen die aan de kust naar het binnenland staan gericht. Zonder mechanische hulpmiddelen uitgehakt, versleept over het eiland en over het hele eiland op platforms (ahu's) neergezet. Tegen de tijd dat het eiland door de Europeanen werd ontdekt was er geen boom van enige betekenis te bekennen en was het eiland een grote dorre vlakte. Hoe hebben ze de beelden versleept, waarom zijn ze hier mee doorgegaan totdat er geen boom meer over was om ze te vervoeren (en om huizen van te bouwen of de nodige kano´s) Waarom deden ze dit en waarom zijn uiteindelijk alle beelden omgegooid? Dat is één van de grote mysteries van de wereldgeschiedenis.

Het eiland is ooit gekoloniseerd door slechts tientallen Polynesiers. Uiteindelijk ontstonden er 12 dorpjes die als het ware allemaal een 1/12 taartpunt van het eiland hadden. In een relatieve korte tijd is de bevolking toegenomen tot een aantal dat teveel was voor dit toch kleine eiland (25 bij 15 km). Hierdoor ging men ook minder goede landbouwgrond gebruiken, bomen werden gekapt, erosie trad op, men had geen varkens en of andere grote beesten meer over, bijna alle vis was weggevangen en er waren bijna geen vogels meer. Er was roofbouw gepleegd op een ecologisch fragiel landschap dat zich ook niet meer kon herstellen en men bleef dus over met een te grote bevolking en structureel te weinig voedsel.

In het kort werden de beelden waarschijnlijk opgericht om de voorouders te vereren en hen gunstig te stemmen en zo om vruchtbaarheid, regen etc te vragen. Of om de andere dorpen te imponeren, of omdat de voorouders niet luisterden ging men over tot het maken van grotere en meer beelden. De dorpshoofden (annex priesters) beloofden de mensen voedsel en welvaart zolang men maar beelden maakten. Dat ging uiteindelijk zover dat men de laatste bomen gebruikte om beelden te vervoeren in plaats van kano's te maken om nog te kunnen vissen. Toen dit uiteindelijk niet tot het gewenste resultaat leidde (meer voedsel) keerde de bevolking zicht tegen de leiders en gooide de beelden om en gingen zelfs over tot het kannibalisme.

Dat konden we nu allemaal met eigen ogen zien en de manier om dat te doen en ook nog sportief te zijn is uiteraard op de fiets. Dus 2 mountainbikes gehuurd en 45 km het eiland rond, langs staande en gevallen Moia's (zoals men deze beelden noemt), langs de ruïnes van oude dorpjes en langs de groeve (een oude vulkaan krater) waarin nog heel veel onafgemaakte Moai's half in de wand bevestigd zitten. Helaas was het een dag met laaghangende bewolking en dus fietsten we de hele dag in de motregen. Dat betekent overal modder........ Dit mocht de pret niet drukken en we hebben de hele dag uitgebreid de tijd genomen om zoveel mogelijk verschillende plekken te bekijken. Het meest bijzonder is toch wel de groeve en de ernaast gelegen Ahu Tongariki met 15 weer opgerichte Moais. Een mooie tweede plaats is er voor de plek op het strand waar 7 Moia's zijn opgericht.

De dag daarna had ik plannen om te gaan duiken, maar ook voor mij maakten de weergoden duidelijk dat zij op Paaseiland bepalen wat er gebeurt en niet wij mensen...Door een te harde wind kon het duiken helaas geen doorgang vinden en aangezien wij een dag later alweer het vliegtuig terug nemen betekent dat helaas geen duik op Paaseiland... Plannen dus maar weer omgooien en een quad huren om de Moai´s te zien die op een wat minder toegangelijke plek liggen. Om eerlijk te zijn ook niet heel vervelend om over allerlei dirt road's met een quad te mogen spelen (en af en toe Natas in mijn oor te horen schreeuwen...)en dan weer op een plek uit te komen met nog meer van die fascinerende beelden.

Wat doen we nu meestal al die avonden? Vaak proberen we een Cabana te huren waar we zelf kunnenkoken en hebben we een avondje zoals thuis. Dat lukt lang niet altijd en dat betekent dan uiteten en dat is als het vaak voorkomt niet altijd zo leuk als het klinkt. Zo af en toe eten we dan maar gewoon een broodje op de kamer en nemen nog een kopje koffie (en/of een biertje) in de lokale kroeg. Deze avond gaan we echter op de toeristische tour, we gaan naar een show van de lokale dans en muziekgroep die ons gaan entertainen met de oorspronkelijk muziek en dans. Normaal zijn we niet zo van die ‘te' toeristische activiteiten, maar op de een of andere manier willen we dit toch wel zien. Bovendien komen er maar 40.000 toeristen per jaar naar Paaseiland, dus zó toeristisch kan het nu ook weer niet zijn.

En eerlijk is eerlijk, het was enorm de moeite waard. Angstaanjagend gebodypainte mannen voeren krijgsdansen uit en prachtige meiden dansen de bekende ‘holahoep'. We hebben gefascineerd gekeken en Natas moest (zeer toeristisch vonden wij) toch even met die echte mannen op de foto.....

Op de laatste ochtend ben ik nog even snel met de quad naar de groeve gereden om de laatste indrukken op te doen, voordat we met het vliegtuig weer moesten vertrekken. Nog 1 keer midden tussen de beelden en voor de laatste keer de vulkaankrater in om het kratermeer en de beelden te kunnen zien. Dat is meteen een prima tip, ga vroeg in de ochtend dan heb je de groeve echt helemaal voor jezelf. De meeste touroperators volgen een vaste route en komen laat in de ochtend aan bij de groeve. Heel bijzonder om in alle stilte tussen de beelden te lopen en alle gedachten op je in te laten werken. Ik vond het echt een hele bijzondere ervaring! Mocht je na het lezen van dit verhaal meer willen lezen over Paaseiland en andere volkeren op aarde die juist wel of niet hebben overleefd, lees dan het boek van Jared Diamond, Collaps genaamd (dit is de Engelse titel, maar hij is er vast ook in het Nederlands).

Op naar de wuivende palmbomen op Fiji!