Bijna nergens ter wereld hebben we een foto gemaakt terwijl we vanaf de trap het vliegtuig verlaten, maar in Bhutan maakt de schoonheid van het land direct een diepe indruk. We waren beiden echt even stil toen de piloot van Druk Air het toestel aan de grond zette. De vlucht van Kathmandu naar Paro is een van de mooiste vluchten die je ter wereld kunt maken. Na het opstijgen word je getrakteerd op een fenomenaal uitzicht op het dak van de wereld, de meer dan 7.000 en soms zelfs 8.000 meter hoge pieken van het Himalyagebergte, uiteraard inclusief de Mount Everest.

Paro ligt in een prachtige smalle vallei waardoor het vliegtuig een bijna haakse bocht maakt om te kunnen landen. Het hele vliegveld was versierd met vlaggen en foto's van de nieuwe en voormalige koningen. Bij aankomst in de terminal werd ons direct een witte zijden sjaal overhandigd als teken van welkom en als gelukswens, een oeroude en mooie gewoonte hier.

Maar voor we verder gaan is het wellicht handig om in het kort iets over Bhutan te vertellen. Het is immers met 20.000 toeristen per jaar absoluut geen bekende vakantiebestemming.

Eeuwenlang is Bhutan afgesloten geweest van de buitenwereld. Zelfs tot halverwege de jaren zestig was het boeddhistische bergstaatje slechts te voet bereikbaar via een hoge pas vanuit Tibet. Bhutan staat nog steeds synoniem voor 'avontuur buiten de gebaande paden'. De natuur is er ongerept en overweldigend: van het tropisch regenwoud in het Zuiden tot de alpenweiden en de hoge Himalaya-pieken in het Noorden. De locals zijn zeer gastvrij en behulpzaam. De bevolking lijkt het eens te zijn met de vierde koning Jigme Senge Wangchuck, die op handen wordt gedragen. Bij zijn aantreden in 1974 introduceerde hij het Bruto Nationaal Geluk als graadmeter voor de welvaart van zijn land. Hij gaat hierbij uit van het boeddhistische principe dat het uiteindelijke doel van het leven innerlijk geluk is. Voor de locals is het BNG dan ook belangrijker dan het Bruto Nationaal Product: het hele leven is doordrenkt van het boeddhisme. Overal vind je eeuwenoude kloosters, temples, stoepa's, oude vrouwtjes met gebedsmolens in de handen oneindig veel gebedsvlaggen. Op heilige plaatsen wapperen witte, met mantra's beschreven vlaggetjes: op deze manier worden gebeden en gelukswensen met de wind meegevoerd, de wereld rond.

Precies op de dag dat wij in Bhutan arriveerden, werd de nieuwe (vijfde) koning gekroond. Een unieke gebeurtenis, aangezien zijn vader ruim 33 jaar op de troon zat. Maar dit jaar is het dubbel feest aangezien de monarchie 101 jaar bestaat. Tja ... je zou zeggen waarom geen feestje bij 100 jaar? Nou, volgens een aantal wijze lama's (soort priesters in het Boeddhistische geloof) waren 2006 en 2007 slechte jaren, veel invloed van kwade geesten etcetera. Daarom zijn veel grote wijzigingen in het land uitgesteld tot 2008 en dus ook de feestjes. Het is anderhalve maand feest in Bhutan en vanwege de kroning heeft iedereen een week vrij gekregen. Stel dat dat in Nederland zou gebeuren, dat Beatrix iedereen een week vrij geeft omdat Willem-Alexander koning wordt, dan vertrekt toch de halve bevolking voor een weekje naar Italie, Turkijke of Spanje? Nou, hier niet hoor. De Bhutanese bevolking gaat een week lang de straat op en zoveel mogelijk naar het stadium in de stad waar de vieringen gehouden worden. In dit stadium komt de nieuwe koning elke dag naar dansjes en andere optredens kijken, soms zit hij zelfs gewoon op de tribune midden tussen 'zijn' mensen.

De Bhutanese bevolking houdt van haar koningen en ... terecht! De koningen zijn visionairs. Ze zorgen ervoor dat in Bhutan ondanks het feit dat het een van de armste landen ter wereld is (volgens het BNP) niemand op straat leeft, iedereen gratis onderwijs krijgt en ook de medische zorg voor iedereen beschikbaar is. Uiteraard zijn de ziekenhuizen niet vergelijkbaar met Nederland, maar als er geen specialisten zijn, dan wordt de behandeling in India vergoed. Even een greep uit wat ze zoal gedaan hebben: vorig jaar heeft de vierde koning de democratie uitgeroepen, dit in tegenstelling tot wat het volk wilde, maar hij heeft hen uitgelegd dat het beter is dat een ieder een eigen keuze kan maken en met nieuwe ideeen kan komen. Hij heeft aangegeven dat een monarchie ook een keer met een slechte leider kan komen en dat het voor de bevolking beter is als die koning dan afgezet kan worden.

Aangezien er nog veel hout gebruikt wordt om op te koken en huizen mee op te warmen, is er een nationale boomplantdag uitgeroepen. Er moeten net zoveel bomen teruggeplaatst worden als dat er gekapt worden. Het gebruiken van drugs is strict verboden, de marihuana groeit hier als onkruid langs de kant van de weg, maar bijna niemand plukt het. Ondanks het feit dat het Boeddhisme hier tot in de wortels is doorgedrongen, waarschuwt de koning voor HIV and AIDS. Bijna naast elke tempel of stupa hangt een groot bord met hoe je HIV kunt voorkomen. Condooms kunnen gratis opgehaald worden in elke medische hulppost en om de bevolkingsgroei in de hand te houden is de anticonceptiepil gratis verkrijgbaar. Ook frappant is dat Bhutan sinds 2004 het eerste en enige land ter wereld is waar roken geheel verboden is in het openbare leven. Wie een sigaret rookt of sigaretten verkoopt kan een zware straf verwachten. Rokers mogen echter wel tabak importeren voor gebruik binnenshuis, maar hierover wordt wel een importbelasting van 100% geheven.

Zijn er dan alleen maar positieve dingen te schrijven over Bhutan? Nee, dat zou immers een utopie zijn. Ongeveer 100.000 etnisch Nepalese Bhutanen leven momenteel in vluchtelingenkampen in het oosten van Nepal. Verschillende nieuwe wetten in verband met het verkrijgen van de Bhutaanse nationaliteit maken het sinds de jaren 70 steeds moeilijker voor deze Bhutanen om Bhutaanse staatsburgers te worden. Over het hoe en waarom zijn uiteenlopende verhalen. De grens tussen China en Bhutan is gesloten en er zijn geen formele diplomatieke betrekkingen tussen deze twee landen. De Bhutaanse buitenlandse politiek is derhalve nagenoeg geheel op India gericht.

Enne ... van een heel andere categorie ... de Bhutanese muziek is echt verschrikkelijk. Alleen maar hele hoge vrouwenstemmetjes die heel zoet romantische liedjes zingen. Het favorietje cassettebandje van onze gids en chauffeur hebben we zeker tien keer per dag gehoord. Gelukkig is er nog de I-pod met De Dijk en Robbie Williams ...

Bhutan heeft zo'n 670.000 inwoners en de inkomsten uit export zijn nog te klein om het land draaiende te houden. Ze zijn dus afhankelijk van donaties, waarvan India de grootste geldschieter is. India pompt miljoenen euro's (oftewel biljarden rupees) in de Bhutanese economie, waarschijnlijk met name uit eigen belang. Bhutan vormt namelijk een mooie natuurlijke beschutting tegen de andere grootmacht, China! Maar de twee grootste exportproducten zijn op lange termijn wel zeer waardevol. De grootste is namelijk electriciteit, opgewekt uit water en wind, hetgeen voor de toekomst goud betekent. De tweede grootste is toerisme. Ze werken met het principe 'High Value, Low Impact'. Als toerist betaal je een ongelooflijk hoog bedrag per dag ongeacht wat je gaat doen, waar je heen gaat of waar je slaapt. Je hebt in principe alleen zeggenschap over de route, maar niet over waar je slaapt of waar je eet. Klinkt allemaal erg vreemd, maar het is super georganiseerd en de meeste hotels waren superdeluxe, hetgeen wij niet verwacht hadden. De overheid bepaalt het bedrag en elke reisorganisatie moet zich daaraan houden. Je kunt niet individueel door dit land reizen, het is altijd met gids en chauffeur.

Dit laatste maakte ons een beetje huiverig, aangezien we al zeven maanden met z'n tweetjes over de wereld zwerven en absoluut niet zitten te wachten op begeleiding. Maar ... we hebben enorm genoten, mede dankzij de geweldige gids en chauffeur. Namgay (gids) is 28 jaar, werkt bij een verzekeringsmaatschappij (er is maar 1 in Bhutan ...) en blijkt een super slimme vent te zijn die naast de geschiedenis van zijn land ook erg goed op de hoogte is van de wereldeconomie. Niets is hem ontgaan, dus al snel kwamen er boeiende gesprekken op gang over Boeddhisme, Christendom, Islam maar ook onderwerpen als globalisering, het opwarmen van de aarde en uiteraard Obama. Hij gaat een scholarship aanvragen in Nederland, dus we hopen hem nog eens te ontmoeten. Onze chauffeur, Karma genaamd, is 23 jaar, getrouwd met een rijke Bhutanese meid en vindt het heerlijk om het land door te 'roamen' zoals hij dat zelf zegt. Beide jongens zijn erg jong getrouwd en nadat we ze wat beter leerden kennen, blijkt dat ze het liever anders hadden gehad.

Er zijn nog steeds 'arranged marriages' in Bhutan, maar daar hadden ze geluk geen last van. Ze hadden het liefst een ' love marriage' gehad, maar bij Namgay werd het een 'accidental marriage' (een oud-Hollands 'moetje') en Karma werd door zijn ouders toch wel zeer dringend aangeraden om het meisje waar hij in zijn puberteit verkering meehad, ten huwelijk te vragen. Paps is namelijk stinkend rijk en dat is toch wel een fijne gedachte. De liefde was wel een beetje over, maar het is geen verkeerde meid, dus hoe zullen we het noemen? Een 'better safe than poor marriage'? ;-)

Met deze twee mannen en een gloednieuwe Toyota Prada hebben we het land van West naar Oost verkend. Nee, Noord-Zuid kan niet, want er is maar 1 highway. En dan ook letterlijk een highway, meerdere malen over 3.000 meter hoge passen en er is geen recht stukje weg te bekennen, alleen maar bochten. Voor diegene onder jullie die op weg naar de wintersport al misselijk worden van een bergpasje in de Alpen, ga dan niet naar Bhutan! De gemiddelde snelheid is 30 km per uur. De Toyota Prada vindt de Indiaase diesel overigens geen lekker ontbijtje. Elke ochtend na een nacht met vorst kwam er zwarte rook uit de uitlaat en kwamen we geen meter vooruit. De Indiaase vrachtwagenchauffeurs mixen de diesel onderweg met water, zodat er meer verdiend wordt en daar kan zo'n verwende Japanse auto natuurlijk niet tegen.

Tja ... India, we zeiden het al eerder you love it and you hate it at the same time. Er komen voor Bhutan namelijk ook veel goede dingen uit India, zoals vlees. Als goede Boeddhist heb je respect voor elk levend wezen, dus ook een mug doodslaan is out of the question. Maar een lekker stukje vlees bij je rijst met chili cheese (hetgeen ze elke dag eten) slaat de Buthaan niet over. En als je het dier niet zelf mag slachten, dan laat je dat toch gewoon door de Indiers doen? India is echter voor 85% Hindoeistisch en daar is de koe een heilig dier. Hoe komen ze dan aan een biefstukje? Simpel ... dan laat je de koe gewoon door een Indiaase moslim slachten ... enne als je een lekker karbonaadje wilt, dan vraag je de Hindoe het varken naar de zevende hemel te brengen. De moslims eten immers geen varken. En zo helpen de moslims, de hindus en de boeddhisten elkaar, goh konden we dat over de hele wereld maar zeggen.

Als we Bhutan in 1 woord moeten samenvatten dan zeggen we 'HARMONIE'. Alles is in balans, de mensen zijn gelukkig en stralen dat ook uit en ondanks het diepgewortelde Boeddhisme is een ieder welkom in het land. Bhutan is wat ons betreft in een groot aantal zaken een voorbeeld voor de rest van de wereld. De omgang met de natuur, het leiderschap van het land en de openheid naar andere culturen en religies zonder hun eigen geloof af te vallen ... daar kan de rest van de wereld nog veel van leren.

En om ons gevoel over Bhutan nog meer kracht bij te zetten, citeren we de koning nadat hij de kroon van zijn vader had gekregen:

' I will never rule you as a King, I will protect you as a parent, care for you as a brother and serve you as a son. I have no personal goals other than to fulfill your hopes and aspirations. I shall always serve you, day and night, in the spirit of kindness, justice and equality.'

En dit zijn niet alleen maar woorden, maar ook daden. Wij kunnen hier niets meer aan toevoegen! Kijk naar de foto's en wij zijn benieuwd of jullie net zo versteld staan van de prachtige natuur, de geweldig kleurrijke dzongs en de gelukkige uitstraling van de mensen! Let vooral ook op de traditionele kleding die hier nog dagelijks gedragen wordt. De gho voor de mannen en de kira voor de vrouwen. Alleen in de kroeg verruilen de jongeren deze kleding maar al te graag voor de spijkerbroek ;-) Veel kijkplezier en tot binnenkort als we onze terugblik op de wereldreis schrijven.