Hot, Flat and Crowded, terugblik op onze Wereldreis!

's-Hertogenbosch, 1 januari 2009, een mooi moment om terug te blikken op onze wereldreis!

De titel van ons laatste reisverhaal hebben we eerlijk gezegd gejat ...

Het is de titel van een boek dat we tijdens onze reis hebben gelezen, geschreven door Thomas L. Friedman. Het heeft ons en wereldwijd vele anderen aan het denken gezet over hoe we met onze aarde om gaan. Kort samengevat trekt Friedman in Hot, Flat and Crowded de gedachten uit zijn eerdere bestseller 'The Word is Flat' verder door. Als de middenklasse wereldwijd explosief groeit, neemt ook het gebruik van energie en grondstoffen dramatisch toe. Dat leidt om te beginnen tot gewelddadige conflicten om olie en andere ruwe grondstoffen, en bovendien tot onwaarschijnlijke rijkdom bij dictatoriale, onderdrukkende, het moslimfundamentalisme financierende regimes, met name in het Midden-Oosten. En tegelijk leidt het ook nog tot een rampzalige klimaatverandering, die volgens Friedman nu al nagenoeg onontkoombaar is.

En wat heeft dit alles met onze reis te maken?

Tijdens een wereldreis zoals wij die hebben ondernomen, word je veelvuldig met je neus op de feiten gedrukt. In het ene land komt de moesson veel eerder of later dan de afgelopen dertig jaar gebruikelijk was en in het andere land is de ozonlaag dermate dun dat er geen zonnebrandcrème onder de factor 40 te koop is.InPatagonië smeltde prachtige Perito Moreno gletsjer en in Australië is de watervoorraad dermate laag dat er door de overheid allerlei strenge maatregelen zijn getroffen.

Net als jullie, hebben ook wij in alle landen de benzineprijzen enorm zien stijgen. Voor aanvang van onze reis hadden wij de luxe van twee leaseauto's waardoor we ons financieel niet druk maakten om een tankbeurtje meer of minder. Ook onze werkgevers eten er niet een broodje minder om al heeft het uiteraard wel invloed op de balans. Maar in landen als India en Indonesië is de verhoogde olieprijs soms van levensbelang voor de lokale taxichauffeurs en vissers. Je moet toch substantieel meer makreeltjes vangen om de verhoogde brandstofkosten van je oude bootje terug te verdienen en dat lukt niet altijd. Het resultaat hebben we met eigen ogen op Bali gezien. Onze bevriende visser staat elke dag om vier uur 's nachts op om zijn gezin van eten te kunnen voorzien en dan nóg is de opbrengst vaak onvoldoende om de school van zijn zoontje te betalen. Erg schrijnend om te zien.

Verder word je in vele landen alert gemaakt op de verhoogde dreiging van terreuraanslagen. In de metro van Sydney en Tokyo waren de autoriteiten op 'high alert' en droegen een rode band om aan te geven dat het serieus was. Overal beveiliging en politie op de been en op de vele plasmaschermen in de metro- en treinstations wordt een film getoond met waar op te letten en hoe te reageren bij een aanslag. Angst voor terreur en veiligheidsmaatregelen voeren de boventoon bij alle grensposten en vliegvelden. Zo konden we niet naar Tibet, hetgeen we heel graag hadden gewild, maar China had de veiligheidsmaatregelen tijdens de Olympische Spelen dermate aangescherpt dat we nergens meer een visum konden krijgen. We zouden daarvoor terug moeten naar het land van herkomst.

We zijn ontelbaar vaak gefouilleerd, waarbij de instelling van de corrupte medewerkers van onder andere Nepal ons nog lang zal bij blijven. Dat geldt ook voor het hijsen van de Papuaanse vlag wat voor de Indonesische regering voldoende aanleiding was om twee jonge Papuaanse jongens dood te schieten, iets dat in Nederland niet eens het nieuws haalt ....

Terugkijkend op onze wereldreis hebben we alle tegenstellingen van de wereld gezien. Van de haat tussen de Moslims en Hindoes in India tot de liefde en tolerantie in Bhutan, van schrijnend arm in de diepe jungle van Papua tot stinkend rijk in de buitenwijken van San Lorenzo (Argentinië) en van absolute chaos in India tot ultieme structuur en perfectiein Japan.

Verders hebben we veel natuurcontrasten gezien. Van de hoogvlaktes in de Himalya tot diep in de oceaan bij het Great Barrier Reef, van eindeloze dorre vlaktes op de poesta's van Argentinie tot de weelderige en groene natuur in Indonesië en de zoutvlaktes in Chili.

Hetene moment lagen we op het strand onder de snikhete zon van Lombok en stonden we een maandje daarvoor op onze skies en snowboard in Nieuw-Zeeland,bekeken we het adembenemende uitzicht vanuit de free fall tijdens het skydiven of dansten we op de vulkaan Mount Doom uit Lord of the Rings.

Zo zwem je tussen de dolfijnen en zo word je bijna aangevallen door een neushoorn. Soms eet je een heerlijke nasi goreng, maar nog geen week later heb je rauwe octopus bij je ontbijt. We hebben van alles gegeten en gedronken, van vers suikerrietsap tot overheerlijke wijnen. De ene nacht sliepen we op een planken vloer in een strohut in West-Papua en de andere nacht in een luxe camper. De ene week loop je tussen de vrouwen in kimono's en de andere week tussen mannen in peniskokers... En tussendoor probeer je dit alles op je harde schijf op te slaan ;-)

Terugkijkend hebben we alle denkbare vervoersmiddelen gebruikt.

• 30 vluchten (29x in het vliegtuig en 1x middels de skydive eruit ... slik ...)
• lange treinreizen in onvergetelijke, vieze coupés samen met de schapen en geiten, maar ook in de snelste trein ter wereld de shinkansen in Japan
• prachtige busritten in luxe bussen over geasfalteerde wegen met uitzicht op de Andes, maar ook:
• eindeloze busritten in, op of aan bussen die bij ons al vijftig jaar geleden afgeschreven zijn en over wegen die beter beschreven kunnen worden als karrensporen
• honderden ritjes in tuk-tuks en rikshaws

• vele kilometers op de fiets of iets wat daar voor door moet gaan
• meer dan 10.000 kilometer in het vervoersmiddel met de grootste vrijheid: de camper!
• duizenden kilometers in huurauto's (en Guido in India op de motor)
• te kameel bij de grens India/Pakistan

• te paard in de Andes
• en te olifant in Nepal en last but not least
• heel veel kilometers met de eigen benenwagen!
  

Is tijdens een wereldreis dan alles zo mooi en geweldig? Nee, natuurlijk niet. Het is niet 1 grote vakantie, maar het is een tijdelijke way-of-life. Dus daar hoort ook de nodige stress bij, dit keer niet van het werken, maar van eindeloze rijen op treinstations, vliegvelden en grensposten of de onzekerheid of je nu wel of niet op tijd een visum krijgt of je vlucht haalt. Steeds weer oplettend zijn dat je niet beroofd wordt, dat je je spullen veilig achterlaat of niet uit het oog verliest. Verders natuurlijk de vele malen reizigersdiarree waar je echt niet aan ontkomt en je geduld dat continue beproeft wordt. Het gemis van de mensen en eigen dingetjes thuis, het eindeloze afdingen, de tegenvallende excursies of de vele mensen die je proberen op te lichten, allemaal zaken die helaas ook bij een wereldreis horen.

En wat denk je van al die keren dat we bij toeval net op tijd een land verlaten hebben? Reizen brengt immers ook de nodige risico's met zich mee en wij hebben toch wel een aantal engeltjes op onze schouders gehad. In Chili waren we net op tijd weg toen er een enorme vulkaanuitbarsting was, de typhoon in Hong Kong hebben we mooi kunnen omzeilen, de typhoon in Japan kwam twee dagen na ons vertrek, de aardbeving in China hebben we niet gevoeld omdat we (geluk bij een ongeluk) geen visum konden krijgen, in Delhi zaten we gelukkig net in een andere wijk toen de zoveelste bomaanslag plaatsvond en natuurlijk de recente aanslagen op onder andere het Taj Hotel in Mumbay waar we 24 uur daarvoor nog op de plek des onheils waren. Allemaal berichten die voor het thuisfront niet erg fijn zijn en we ontvingen dan ook regelmatig verontruste sms-jes van familie, vrienden en collega's.

Tja ... en dan wordt toch vaak, overigens heel begrijpelijk, de vraag gesteld 'wat vond je nu het mooiste land'? Die vraag is eigenlijk niet te beantwoorden. Het verschilt natuurlijk ook tussen ons tweeën, maar we zijn het er over eens dat elk land en elke cultuur zo zijn eigen mooie en minder mooie dingen heeft. De primitieve leefomstandigheden van de mensen in West-Papua blijven je enorm bij, maar ook de mooie en bijzondere cultuur van Japan heeft een diepe indruk achter gelaten.

De weidsheid en het relaxte karakter van Nieuw-Zeeland, de overheerlijke wijnen in Argentinie, Chili, NZ en Australië, de prachtige besneeuwde pieken van het himalayagebergte in Nepal en Bhutan

en wat Guido betreft natuurlijk Paaseiland waar de geschiedenis zich nog bijna letterlijk voor je neus afspeelt ... zo maar een greep uit onze onvergetelijke herinneringen.

Maar bovenal blijven vooral de mensen je enorm bij, die laten echt de diepste indrukken achter!

Zowel de 'oudjes' met hun prachtige lederen huid en ogen waar hun levensverhaal vanaf te lezen is,

maar ook de kinderen die echt met bijna niets de hele dag kunnen spelen, zingenddoor het leven gaan en waar hetplezier vanaf straalt ...

en wat dacht je van alle moeders die vol trots met hun kindje op de foto willen ...

en de kleurrijke en prachtige vrouwen tijdens ceremonies en rituelen ....

en tot slot de mannendie in elk land zo hun eigen taken hebben!

Maar waar keren we nog eens naar terug? Nou, Argentinië en Nepal komen zeker weer op ons verlanglijstje voor, maar daar staan ook nog vele landen op die we nog niet bezocht hebben. Denk aan Canada, Zuid-Afrika en Ecuador. Ach, een mens moet wat te wensen over hebben, toch?

Graag willen wij ons laatste reisverhaal afsluiten met een liedje van De Dijk. Het omschrijft wat ons betreft heel goed het gevoel van machteloosheid dat je tijdens een wereldreis soms hebt. Je kunt niet als een lopende pinautomaat rondlopen en iedereen die arm is wat geld geven. Je kunt de wereldwijde conflicten om geloof en landsgrenzen niet zomaar oplossen en in droge gebieden kun je het niet zomaar laten regenen. Wel kunnen we blijven nadenken over wat wij vanuit Nederland voor anderen kunnen betekenen en wat we kunnen bijdragen aan de wereld. We beseffen ons namelijk terdege dat de vele vluchten die wij gemaakt hebben geen positieve bijdrage leveren aan onze aarde of zoals een aardige Brit tijdens de olifantentocht in Nepal aan ons vroeg 'and what will you do with your carbon footprints?' Tja ... daar gaan we bij thuiskomst maar eens goed over nadenken.

Waarom hebben we eigenlijk nog geen groene stroom aangevraagd? En laten we bij de aanschaf van hout eens wat vaker letten op het FSC keurmerk. Water uit de kraan is in Nederland toch ook prima drinkwater, dan zijn er toch minder plasticflessen nodig? Maar ook niet-natuur gerelateerde zaken zijn de revue gepasseerd. In sommige landen kunnen arme mensen je laten zien dat je met een klein gebaar iets groots kan bereiken. Denk eens aan het helpen van een ouder iemand in de supermarkt of vraag eens aan een toerist of je hem kan helpen als hij naar zijn plattegrondje in het Marco Polo boekje staat te staren. Kijk, we hoeven niet zoals in India aan elke toerist te vragen 'He hello, how are you, what is your name, what is your country...? (voor de India gangers onder ons hele herkenbare en soms vermoeiende vragen aangezien ze vaak gevolgd worden door'I havespecial price for you my friend'...), maar het gaat allemaal om van die kleine dingen die je in de waan en de drukte van de dag wel eens vergeet. Niet dat we het nooit doen, maar het is in ieder geval niet meer zo vanzelfsprekend.

Wij zijn ook geen heilige boontjes hoor. Het is niet dat we direct in de meest zuinige leaseauto gaan rondrijden en de kachel naar 17 graden zetten, maar je kunt op vele andere manieren een klein steentje bijdragen aan minder haat, meer tolerantie en een gezonder leefklimaat. Het laatste dat we hieraan toe willen voegen alvorens De Dijk het van ons overneemt, is een stukje uit een interview van het maandblad Happinez met Floortje Dessing, de presentatrice van eerst het reisprogramma bij RTL&Yorin en nu van '3 op reis' bij de PO. De rubriek betreft 'Geloof, Hoop en Liefde' en hierin wordt de vraag gesteld wat Floortje hoopt te bereiken. 'Ik hoop dat ik anderen kan blijven inspireren zonder ooit belerend te worden of het beter te weten. Ik zie mezelf niet als een barmhartige Samaritaan die alleen maar goed wil doen. Ik houd erg van het goede leven, maar combineer dat graag met iets goed doen voor een ander. Zo blijft het ook leuk'. Hier kunnen wij ons volledig bij aansluiten en dat geldt overigens ook voor haar antwoord op de vraag 'Welke reis heeft de meeste indruk op je gemaakt?' 'Iedere reis maakt in principe indruk. Reizen is leren en elke keer komt er weer een laagje kennis en ervaring bij. Door de confrontatie met andere culturen, gebruiken en manieren van denken leer ik genuanceerder in het leven te staan'. Voor ons geldt dat de wereldreis zeker op onze cv komt te staan. Geen diploma maar wel een rugzak boordevol ervaringen!!

En dan nu .... De Dijk met Dat Zou Mooi Zijn

Kon je met een liedje maar
De honger laten stoppen
De armoe doen verdwijnen
Voor eens en voor altijd

Kon je door een liedje maar
De wapens laten droppen
De zon weer laten schijnen
Dan deed ik dat geheid

Kon je met een liedje maar
Het wereldleed oplossen
Een eind maken aan oorlog
Aan haat en aan geweld

Dat je met een liedje weer
Woestijnen kon bebossen
Dat de oceaan weer schoon werd
De ozonlaag hersteld

Dat zou mooi zijn
Dat zou mooi zijn
Dat werd een prachtig lied
Met een pracht couplet
En een pracht refrein
Maar zo mooi maak ik ze

Kon je met een liedje maar
Godswonderen verrichten
De lammen laten lopen
De blinden laten zien

Kon je met een liedje maar
Voor altijd vrede stichten
Al die kerken slopen
Dan maakte ik er tien

Dat zou mooi zijn
Dat zou mooi zijn
Dat werd een prachtig lied
Met een pracht couplet
En een pracht refrein
Maar zo mooi maak ik ze niet

Dat zou mooi zijn
Dat zou mooi zijn
Dat werd een prachtig lied
Met een pracht couplet
En een pracht refrein
Maar zo mooi maak ik ze niet

Dat werd een prachtig lied
Maar zo mooi maak ik ze niet

Heel vaak hebben wij tegen elkaar gezegd dat de plaats waar je wiegje heeft gestaan alles bepalend is voor de kansen die je in je leven krijgt. Voor een kindje dat geboren wordt op de hoogvlaktes van de Himalaya of in de krottenwijken van Mumbay ziet de toekomst er heel anders uit. Wij hebben het geluk gehad dat onze wiegjes in Nederland stonden en we liefdevolle ouders hebben die ons alle kansen van de wereld hebben geboden en daar zijn wij hen heel dankbaar voor.

Wij hebben genoten van onze wereldreis en willen jullie bedanken voor alle leuke, lieve en grappige reacties op onze reislog. Het was een unieke ervaring die niemand ons ooit afneemt! We zijn inmiddels weer veilig op Nederlandse bodem gearriveerd en ja, het is vreselijk wennen, maar we beseffen ons ook hoe goed we het hier hebben. Natuurlijk missen we het buiten zijn, de vrijheid en het avontuur en kijken we niet uit naar de files en de stress die Nederland met zich mee brengt, maar bovenal zijn we blij dat we deze stap hebben genomen en de wereld met eigen ogen hebben gezien!

Allemaal een WERELDS 2009 toegewenst!

Guido & Natascha

PS Jullie hebben vast een aantal mailtjes ontvangen met de mededeling dat we nieuwe videofilmpjes onze website hebben geplaatst, het was niet de bedoeling jullie inbox te vullen. Mocht je na alle verhalen en foto's de sfeer nog wat beter willen proeven, kijk dan onder de rubriek video's!

Me, my Enfield and John

Oké, het laatste reisverhaal.. Het zit er ook voor mij nu op. Met een dubbel gevoel sluit ik onze reis af. Ja, ik had nog wel maanden verder willen reizen, andere landen willen ontdekken, nieuwe ervaringen willen opdoen. Maar aan de andere kant: het is goed zo. Het was onvergetelijk, niemand pakt ons deze ervaring af en ik zie ook wel weer uit naar thuis, naar vrienden, naar ons huis, naar familie. Het wordt ook weer eens tijd om wat te gaan doen...Minder bezig zijn met het vervullen van mijn/onze eigen dromen, maar weer eens wat toe te voegen aan de maatschappij. Een baan zoeken dus en weer eens wat terug kunnen doen voor een aantal mensen die belangrijk voor me zijn.

Maar eerst nog het laatste verhaal, Me, my Enfield and John

Nadat ik John had opgehaald van het vliegveld en na een korte nacht (vliegtuig kwam midden in de nacht aan en we konden het niet na laten om toch meteen flink bij te bomen) werd John aan Delhi blootgesteld. Aan de reactie van John merkte ik zelf hoe gewend ik al ben aan India, het verkeer, de stank, maar ook de lucht van specerijen, de kleurrijke mensen, de hectiek etc. Oftewel, John had een flinke cultuurshock en voor mij voelde het als een another ordinary day at the office. Dus het eerste dagje maar Delhi verkennen, John door de keuring van Lalli Singh krijgen en weer uren in de kelder van zijn motorverhuurbedrijf om alles te regelen, thee te drinken en... te wachten. In Delhi gaan we samen naar de grote moskee, de tombe van Humayun en verkennen we Old Delhi. We springen over stroompjes urine die het trottoir onveilig maken, ontwijken koeien, rickshaws , dekken af en toe onze oren af voor al het getoeter, een rickshaw driver neemt eerst nog even drie pilletjes (een grote witte, een ronde groene en een ovale rode, zoals hij zelf zei...)vraagt of ik naast hem wil zitten aan de voorkant en stort zich vervolgens als een gestoorde in het verkeer, oftwel, we wennen aan India...

Ook op deze tocht zijn de wegen zoals eerder beschreven en het gedrag in het verkeer is onveranderlijk. Waarschijnlijk krijg je hier je rijbewijs pas als je geleerd hebt hoe je mensen kunt snijden, je toeter vaker gebruikt dan je versnellingspook, weet hoe je in kleine gaatjes kunt duiken en vooral geleerd je gevoel van rekening houden met anderen hebt weten te onderdrukken....Elke avond hebben we weer grote verhalen over welke gekken we onderweg weer zijn tegengekomen en als we uiteindelijk de motoren inleveren zijn we toch blij het er heelhuids van af te hebben gebracht.

We hebben een mooie tocht uitgezet door Himayal Pradesh en Punjab. Wij rijden elke dag zo'n 5-6 uur, in eerste instantie naar verschillende bergstadjes. deze bergstadjes (Shimla en Manali) zijn gesticht door de Britten als zomerresidentie voor de heersende orde. Het zijn soms onwezenlijk aandoende plaatsjes, een stukje Engeland midden in India, maar dan alleen maar bevolkt door Indiers... Mooie oude kerken, koloniale gebouwen, maar naar goed Indiaas gebruik vervuild en niet onderhouden...

Twee blanke mannen, buiten het reguliere toeristen seizoen en op plaatsen die vooral voor de Indiers zelf vakantieplekken zijn, roepen veel reacties op onderweg. Iedereen komt kijken bij onze motoren, wil weten waar we naar toe gaan, waar we de motor gekocht hebben etc...Schooljongens vragen of ze een stukje met je mogen meelopen om hun Engels te oefenen, we drinken thee met wildvreemde en na het zoveelste kopje thee wordt ik in een dorpje waarvan we naam niet eens weten uitgenodigd om de volgende ochtend de bergen in te gaan, want daar blijkt een Cheetah-paartje te struinen. Gastvrij en vriendelijk zijn ze dus wel, zo lang ze maar niet in de auto, op de motor of achter een willekeurig stuur zitten!

Als we aankomen bij een restaurantje om een uur of twaalf zien we er blijkbaar erg dorstig uit, want voordat ik iets kan vragen zegt de eigenaar, No BEER, No Beer.....Nadat we hem hebben duidelijk gemaakt dat we toch echt alleen maar willen lunchen en water willen drinken mochten we dan toch komen zitten...Als een groep schooljongens langs loopt en verlegen lacht, maar niemand het initiatief durft te nemen om iets te zeggen, roept de eigenaar hen ‘tot de orde'. Dit is de kans om je Engels te oefenen, roept hij waarschijnlijk in het Hindi, want de jongens keren om en met de eigenaar als Tolk oefenen de jongens hun Engels.....Veel van dit soort kleine ontmoetinkjes maken het rijden hier tot een unieke ervaring (naast de natuur, en het rijden in India op zichzelf..). Soms is het gewoon geweldig lekker bochtjes sturen, zo kijk je je ogen weer uit in dorpjes en is het een soort van culturele tocht en weer later heb je deze kleine gesprekjes en elke dag is weer anders.

Als laatste stad in de bergen gaan we nog langs Daramsala of eigenlijk Mc Leod Ganj, de residentie van de Dalai Lama en een klein stukje Tibet in India. Hier weer overal monniken en tempels en heel veel aandacht voor de Tibetaanse zaak. De Dalai zelf laat zich niet zien, maar door de alom aanwezige monniken, Tibetaanse vluchtelingen en de prachtige tempels wanen we ons even in Tibet.

Onze laatste stop is Amritsar, de hoofdstad van Punjab en de meest heilige plek van de Sikhs. Centraal in Amritsar staat de gouden tempel, een prachtig complex van marmer waar de gouden tempel midden in een groot waterbassin staat waar de Sikhs zich wassen/ritueel reinigen.

De Sikhs blijken zeer gastvrij en overal krijgen we uitleg, worden we uitgenodigd om mee te eten en mensen wijzen ons uiterst vriendelijk op alle schoonheid en gebruiken van de Sikhs. De mensen zijn kleurrijk, priesters in prachtige gewaden en mannen met hun typische tulband op Sikh wijze, wassen zich in het bassin.

In de centrale tempel zitten 4 priesters die gebeden zingen die in het gehele complex te horen zijn. Hierdoor krijgt een wandeling hier een heel speciaal karakter en je waant je echt even in een andere wereld. Ondanks het feit dat dit de enige dag was in India in 8 weken tijd waarop het regende was het toch weer een onvergetelijk moment!

Aan het einde van de dag besluiten we nog naar de Indiaas-Pakistaanse grens te gaan. In de Lonely Planet stond iets geschreven over Border Bravado en rare taferelen rondom het tijdstip dat de grens gesloten gaat worden. Om een uur of 4 komen we aan en worden we als buitenlandse gasten naar een soort van VIP box geleid. Er blijkt een stadion te zijn voor een mannetje of 3000 dat volledig vol zit met vnl. Indiërs die elke dag naar deze taferel komen kijken.

Met vlaggen wapperend, Hindoestan zingend en schreeuwend en dansend in de straat probeert men indruk te maken op de Pakistanen aan de andere kant van de grens. Ook hier een stadion, vol met mensen, vlaggen wapperend en schreeuwend hoe geweldig Pakistan wel niet is. Aan beide kanten is er een soort van stadionspeaker die de mensen opzweept en voorzingt. Na een half uur komen de eerste militairen aanmarcheren. Ook dit lijkt wel weer een wedstrijd met de Pakistanen, welke militair kan het langst zijn strijdkreet laten horen, wie kan marcheren met het hoogste gestrekte been en de meeste herrie maken als hij zijn voeten weer neerzet. Nou ja wedstrijd, misschien is het toch meer een soort van dansscenario, want de bewegingen aan beide kanten van de grens zijn perfect georchestreerd. Tegelijkertijd komt men aanmarcheren vanaf een meter of 50, men draait de zelfde bochtjes en precies gelijk komt men aan bij het grenshek.

Uiteindelijk sluit men af met een saluut naar de andere kant en de hoogste officier van dienst schud de hand van de hoogste officier van de andere kant. Een heel bijzonder fenomeen en weer iets wat ik nog nooit eerder had meegemaakt of gezien. De wereld heeft toch een hoop moois/raars te bieden........

Oké, de motoren zijn ingeleverd, we zijn veilig aangekomen en we hebben in stijl afgesloten. Lalli Singh heeft ons mee uit lunchen genomen in een grappig Indiaas tentje waar je als toerist niet een, twee, drie, binnen zou lopen. Uitgebreid hebben we met hem teruggeblikt op onze tocht, op de gewoontes van de Sikhs, op onze haat/liefde verhouding met India en onze Enfields etc. etc. Het was bijzonder om op deze wijze afscheid te nemen van mijn motor, van India en van alle mooie mensen en momenten die ik daar heb gehad.

Me and my Enfield, deel 2

Oke, ik ben weer terug in Delhi en vanavond ga ik John ophalen van het vliegveld. Samen gaan we Punjab en Himmachal Pradesh verkennen.

Wat heb ik de afgelopen week uitgespookt:

De kayakcursus werd een tweedaagse raft tocht (kayak cursus begonnen allemaal pas na een dag of 5....) en de twee daagse raft tocht werd een 1 daagse (hmmm reizigers diaree goodie wat ‘roet' in het eten, of was het iets anders wat ze in India/Nepal in het eten gooide...). Het raften zelf was wel erg gaaf met stroomversnellingen tot zo'n graad 4+. Onze gids blijkt een echte raft en kayak kampioen te zijn, die in Mei in Europa mee doet aan de wereldkampioenschappen!!! Maar...de twee dagen bleken twee keer 2 -2,5 uur raften per dag te zijn (en twee keer 4 uur in de bus ) en ...de dam halverwege bleek dicht te zijn waardoor er aan het einde van dag 1 een aantal stroomversnellingen 'onder water' lagen en dag twee (die ik toch mistte.... ) een soort van Ardennen afdaling werd.. Uiteindelijk, in dit geval, niet echt waar voor je geld!

Het is dat ik weet dat Pokhara leuk is en de omgeving mooi, want deze keer heb ik er niet veel meer van meegekregen dan een kamertje , een bed, een douche en vooral... een toilet. Geen leuke restaurantjes en barretjes, maar veel soep ( knoflooksoep blijkt trouwens de locale remedie tegen diaree), droge toast, bananen en witte rijst. Na drie dagen begon de tijd toch te dringen, dus Loperamide slikken en toch de motor op... Met name dag 1 was geen lolletje, maar ja, ik moest nu eenmaal op tijd terug zijn in Delhi om John op te halen....Gelukkig is het voordeel van motorrijden, dat je altijd en overal kunt stoppen....

Het motorrijden zelf dan. Het is niet te geloven, maar mijn Enfield heeft op de terugweg geen enkel probleem gehad! Er onstaat zolangzamerhand toch echt iets moois tussen ons... en de liefde komt niet meer alleen van mijn kant....

Ik ben in drie dagen terug gereden, eerst door het zuiden van Nepal en dan de korte weg terug naar Delhi.

Gaat het al een beetje wennen, rijden op een Enfield door Nepal en India? Ja als het gaat om de Enfield en het links rijden (doen we al sinds Nieuw Zeeland, ik denk dat ik straks in NL moet oppassen...)! Nee als het gaat om het verkeer... Klein citaatje uit de Lonely Planet over rijden in India/Nepal: Finally, our best advice is to trust nothing and nobody. Expect kids, chickens, ducks, women, old men, babies, cows, dogs and almost anything that can moe and jump in front of you at any moment, without any kind of warning. Good luck!!

Is het echt zo erg? Nee...ERGER! Gooi er de slechte ,afwisselend natte wegen droge wegen, drempels etc bij in dan kom je in de buurt. Maar 1ding maakt het nog erger: de mentaliteit van de Indiase weggebruiker, weg misbruiker beter gezegd.

Natas omschreef het verkeer hier als een soort van videospelletje waarbij je alles moet ontwijken en punten krijgt als je iemand van de weg afduwt. Maar dat is het niet, zelfs zo'n spelletje kent regels en die bestaan hier niet! Het is hier meer ieder voor zich en god (en dan bedoel ik god, Allah, Krishna, Boedhha, de hele mikmak want echt iedereen doet hier aan mee) voor ons allen. Het is echt, expect the unexpected and then still be surprised!

Normaal is het al dat ik vol in de remmen moet als een willekeurige (vracht)auto vanuit tegengestelde richting inhaalt en ik nog net op het randje van de weg mag blijven. Irritant wordt als zelfs dat niet kan en je de (niet echt veilige) berm in wordt gedrukt. Begrijp me niet verkeerd, het is niet zo dat ik baal van het rijden hier. Nee, sterker nog, dat maakt nu juist deel uit van het ‘avontuur'. Maar wennen; nee... (En mam, het loopt natuurlijk altijd goed af!!!)

Wat maak ik nu zoal mee onderweg?

Je rijdt door prachtige dorpjes waar de tijd nog stil lijkt te staan. Hordes kinderen in schooluniformen lijken de hele dag wel naar school en weer terug te lopen en te fietsen en het is allemaal heel vreedzaam Totdat ik in het zuiden van Nepal rij door het gebied waar de maoisten hun basis hebben en ik hier midden in een demonstratie/wegblokkade terecht kom. Kilometerslange rijden vrachtwagens (best knap, het leek wel of bijna alle vrachtwagens van Nepal hier stonden) en dan kom ik bij de blokkade. Grote keien die op de weg zijn gerold en een grote groep mensen. De aanwezig militairen overreden de betogers dat ik als tourist er wel langs mag en er word teen klein gaatje voor mij gemaakt. 100 meter verderop bij de 2e blokkade zijn ze het er niet mee eens en men wil mij terugsturen. Er ontstaat een heftige discussie tussen de mensen die mij door willen laten en de heethoofden die mij willen terugsturen. Als het net uit de hand dreigt te lopen (er staat ondertussen een man of 50 om mijn motor...) wordt de grootste heethoofd tot de orde geroepen door eens soort van dorpoudste en mag ik toch door. Er blijken uiteindelijk 4 van dit soort blokkades te zijn onderweg , maar na veel vriendelijk lachten, veel ouwehoeren en 1 keer achter een oude Nepalese dame aanrijden, die mij een omleiding laat zien, kom ik toch zonder kleerscheuren langs de blokkades. Vlak voor de grens is er nog een demonstratie waar ze geld ‘vragen' (minimal 100 roepies wordt er nog naar mij geroepen...) voor de gehandicapten. Een man in een rolstoel aan de ene kant van een lint dat over de weg is gespannen, aan de andere kant een man met 1 been en twee krukken...Op de weg staan studenten van de naburige secondary school die het verkeer tegenhouden. Na een gesprek met hen over waarom de regering niets doet besluit ik toch maar een donatie te geven. Waarna 1 van de demonstranten mij om mijn E mail adres vraagt en mij belooft dat hij mij een E mail zal sturen waarin ze uitleggen wat ze met het geld gaan doen. Ik ben benieuwd of ik ooit nog iets ga horen....

Het trouwseizoen blijkt te zijn begonnen in India dus overal groote ( en dan bedoel ik ok groote , 400-500 gasten is gemiddeld) groepen feestende mensen (in zeer kleurrijke uitdossingen, dan zijn onze feestjes toch een beetje saai...) in hotels, maar ook heel veel feesttenten langs de weg. Het is dat Natas weg is, ik zou er bijna romantisch van worden....

Terug in Delhi breng ik mijn motor terug voor een GEPLANDE onderhoudsbeurt en loop ik nog even binnen om te informeren hoe het er met de motor van John voor staat. Ook deze staat al zo goed als klaar, dus als John morgen door ‘de keuring' komt. Dan rijden we morgenmiddag Delhi alweer uit!

Me and my Enfield

Tsja, Natas is naar huis en ik ben dus nu alleen met mijn Enfield....Nadat Natas en ik samen onze reis hebben afgerond in het zuiden van India (in de provincie Kerala, waar je heerlijk kunt ontstressen op een houseboot tijdens een 'backwatertour'...Vergelijk het maar met het dobberen in een oosters uitziende woonboot over een tropische versie van de Vinkeveense plassen...De Vinkeveense plassen houden dan op in Kochin, een oude havenplaats waar de handel in specerijen plaats vond , en nog steeds trouwens. In deze plaats, waar zowel de Spanjaarden als de Nederlanders hun sporen hebben achtergelaten , hebben we nog een aantal dagen doorgebracht in een prachtig oud koloniaal pand. In deze homestay werden we weer een beetje voorbereid op het familieleven thuis zullen we maar zeggen. We kregen weer goedbedoelde adviezen van de mama des huizes en ontbeten in de keuken...Kochin is trouwens een heerlijke plaats om je reis af te sluiten, weg uit de gebruikelijke hectiek van India, een plaats met een rijke koloniale historie en prima restaurantjes en café's....) en we net op tijd uit Mumbai waren vertrokken ben ik alleen verder gereisd naar Delhi om een Enfield te huren.

Een Enfield is een motor , oorspronkelijk gebouwd in de UK, maar nu in India nog steeds gebouwd volgens de specificaties van 1954. In Delhi heb je een wijk waar alleen maar motoren worden verkocht en verhuurd en ergens in een kelder vindt je (na enig zoeken) Lalli Singh, een locale beroemdheid als het gaat om Enfields.

Een Sikh met prachtige tulband, mooie grijze baard ontvangt mij en ik begin de onderhandeling /uitleg/theedrinken/ elkaar verkennen/etc.etc met hem, die drie uur gaat duren... Drie uur later is het dan wel geregeld. Ik kan de volgende dag terug komen. Zij maken die dag een motor voor mij gereed, ik mag (lees moet...) proefrijden zodat ik de motor leer kennen en zij een idée hebben wat voor vlees zij in de kuip hebben. Daarna krijg ik nog 3 uur lang een mini cursus sleutelen aan een Enfield en uitleg over mijn gereedschap en reserveonderdelen .

Nou ben ik niet zo heel handig, dus zo'n cursus is aan mij wel besteed. In theorie moet ik nu het voorwiel en het achterwiel eraf kunnen halen, banden vervangen, de ketting spannen, koppelingskabels en remkabels vervangen , bougies verwisselen en zelfs de koppelingsplaat vervangen. In theorie dan... Na 1 keer voorgedaan te hebben en mij een boek in de handen te hebben gedrukt ben ik er klaar voor, of niet....

De volgende ochtend rij ik Delhi uit de bergen in naar de grens van Nepal. Maar niet nadat mijn motor is gezegend en er geofferd is aan Ganesha. Mijn tocht moet een veilige worden....

Het wordt een prachtige tocht! Waar rijd je nu tussen hordes apen (veel, heel veel apen..), langs kamelen, ossekarren en zelfs herten..., heb je uitzicht op de Himalaya, terwijl je tussen de bananenbomen rijdt. Maar oke, het is wel oppassen, De wegen zijn vaker slecht dan goed; kuilen wisselen elkaar af en net als je denkt dat de weg oke is volgt er wel weer een drempel die uiteraard niet geschilderd is of andersziens aangegeven. Zelfs op de 'snelweg' tref je dit soort drempels aan...Mensen halen hier in als gekken en ook al komen ze voor 90 % op jouw baan, als ze toeteren dan komen ze en dat betekent dat jij dan maar met je motor de berm in mag....Honden steken over of proberen je kuiten als kluif te pakken te krijgen, midden op de straat keert de vrachtwagen net als jij langskomt, de Naan verkoper zet zijn karretje midden op de weg als jij daar toevallig net rijd, etc etc. Je moet een beetje scherp blijven, zal ik maar zeggen .Je bent blij als je een gemiddelde haalt van 40 km per uur....

Dat hoort ook allemaal bij de charme van het rijden in India. Weinig verkeersborden (of wel , maar dan in het Hindi, ook van die kriebels die ik niet kan lezen..) en dus veel de weg vragen. Meerdere keren wordt ik uitgenodigd voor een Chai, die 'heerlijke' thee met veel melk en veel suiker Als ik in een hotel wil overnachten moet eerst even de politie gebeld worden of dat goed is. Met twee man sterk komen de Inteliggence officers mij 'interviewen'. Dertig minuten ,twee koppen thee en veel foto's op mijn mobiel van onze reis later, besluiten zij in al hun wijsheid dat ik daar mag overnachten. Lekker, want ondertussen wordt het al schemer en in het donker rijden over de Indiase wegen is iets wat ik graag probeer te vermijden....

De volgende ochtend blijkt dat ik meteen met mijn opgedane technische kennis aan de slag kan. Mijn motor start niet. Nadat ik de manual heb aangestaard en ik de kleine dingetjes die ik kon bedenken had uitgeprobeerd, besloot ik toch maar mensen met verstand ernaar te laten kijken. Het hotel belt even naar een mannetje en een kwartier laten verschijnen twee magiers die het een ander los schroeven, schoonmaken en het filter dat het blijkt te zijn er weer op terug schroeven. De motor maakt nog wel een raar geluid, maar dat blijkt aan de ketting te liggen en daar hebben ze geen onderdelen van. In een plaatsje 40km verderop zit een Enfieldgarage en ik ga daar dus maar naar toe.

Geen Enfield garage te bekennen en nadat ik door goedwillende maar Hindi sprekende locals 5 keer naar een verschillende plekken ben gestuurd, stop ik bij een benzinepomp. Ook hier weer wordt er 'gewoon' een mannetje gebeld en binnen 5 minuten is een 2e meneer aan mijn motor aan het sleutelen. Er wordt het een of ander vervangen en ik mag weer op weg. Kostte me toch twee keer 100 roepies....(1,50 euro per keer)

Ondertussen ben ik gearriveerd in Pokhara (Nepal), de plaats waar vandaan Natas en ik trekking rondom de Annapurna zijn begonnen. Een heerlijke plaats en ik kijk of ik hier kan gaan kayaken of raften voordat ik terug ga naar Delhi om John op te pikken. Een zeer goede vriend met wie ik de laatste twee weken op de motor door Punjab zal reizen.

En oh ja, mijn Enfield staat ondertussen weer bij een Enfield garage. Hij lekte aan alle kanten olie en mijn manual en ik kwamen er samen weer eens niet uit. Ook dat hoort allemaal bij de charme van het rijden van dit soort motoren!!! Het is goed dat John komt, kan hij laten zien dat techneuten het wel kunnen (en krijgt hij van mij natuurlijk 150 roepies, westerlingen zijn duurder...)

Mumbai Experience

Gezien de aanslagen in Mumbai leek mij een kort verhaal wel evengepast....Voor alle duidelijkheid, ja, wij zijn oke en op tijd weggegaan uit Mumbai. Natas is de 25e vertrokken uit Mumbai op weg naar NL (en veilig aangekomen) en ik ben de 26e naar Delhi vertrokken om daarvandaan met mijn motortocht te gaan beginnen.

Nou waren we al van plan een 'beschouwend' stukje te gaan schrijven over onze reis en naast globalisering en klimaatverandering (ja, je wordt met beide verschijnselen echt geconfronteerd op reis en het wordt meer dan een veelgenoemd, maar abstract begrip...) zou ook het terrorisme wel aandacht krjgen. Maar zo direct als dit keer waren we nog niet met het terrorisme geconfronteerd. Nog geen 8 uur nadat we de exacte plek van alle aanslagen in Mumbai hadden verlaten, is daar op 12 verschillende plekken geschoten, handgranaten gegooid en worden er mensen gegijzeld. Nog niet eerder waren toeristen (westerlingen) zo duidelijk het doelwit van deze aanslagen. De actualiteitenprogramma's staan vol met nieuws over deze vreselijke gebeurtenissen en als je er dan net bent geweest, dan komt het voor je gevoel toch wel erg dichtbij.

Vanochtend aan het ontbijt dringt het nieuws langzaam door tot de bevolking en de toeristen van Delhi. Overal staan groepjes mensen rondom televisies. De stemming is nerveus, maar de algemene consensus is dat de kans gering is, dat hier in Delhi nu ook meteen wat staat te gebeuren. In Mumbai zijn de straten nog leeg, maar hier is de ochtend 'normaal' van start gegaan.

Als er voor de rest niets gebeurt ga ik vandaag 'gewoon' mijn motor (een Enfield 500 cc voor de liefhebbers) ophalen en vertrek naar het noorden. Ik was toch al van plan de toeristische plekken wat te mijden en mijn eerste doel is waarschijnlijk Nepal, waar ik nog een kayakcursus wil gaan volgen. Daarna zien we dan wel weer.... Ik hou jullie op de hoogte!

Bhutan

Bijna nergens ter wereld hebben we een foto gemaakt terwijl we vanaf de trap het vliegtuig verlaten, maar in Bhutan maakt de schoonheid van het land direct een diepe indruk. We waren beiden echt even stil toen de piloot van Druk Air het toestel aan de grond zette. De vlucht van Kathmandu naar Paro is een van de mooiste vluchten die je ter wereld kunt maken. Na het opstijgen word je getrakteerd op een fenomenaal uitzicht op het dak van de wereld, de meer dan 7.000 en soms zelfs 8.000 meter hoge pieken van het Himalyagebergte, uiteraard inclusief de Mount Everest.

Paro ligt in een prachtige smalle vallei waardoor het vliegtuig een bijna haakse bocht maakt om te kunnen landen. Het hele vliegveld was versierd met vlaggen en foto's van de nieuwe en voormalige koningen. Bij aankomst in de terminal werd ons direct een witte zijden sjaal overhandigd als teken van welkom en als gelukswens, een oeroude en mooie gewoonte hier.

Maar voor we verder gaan is het wellicht handig om in het kort iets over Bhutan te vertellen. Het is immers met 20.000 toeristen per jaar absoluut geen bekende vakantiebestemming.

Eeuwenlang is Bhutan afgesloten geweest van de buitenwereld. Zelfs tot halverwege de jaren zestig was het boeddhistische bergstaatje slechts te voet bereikbaar via een hoge pas vanuit Tibet. Bhutan staat nog steeds synoniem voor 'avontuur buiten de gebaande paden'. De natuur is er ongerept en overweldigend: van het tropisch regenwoud in het Zuiden tot de alpenweiden en de hoge Himalaya-pieken in het Noorden. De locals zijn zeer gastvrij en behulpzaam. De bevolking lijkt het eens te zijn met de vierde koning Jigme Senge Wangchuck, die op handen wordt gedragen. Bij zijn aantreden in 1974 introduceerde hij het Bruto Nationaal Geluk als graadmeter voor de welvaart van zijn land. Hij gaat hierbij uit van het boeddhistische principe dat het uiteindelijke doel van het leven innerlijk geluk is. Voor de locals is het BNG dan ook belangrijker dan het Bruto Nationaal Product: het hele leven is doordrenkt van het boeddhisme. Overal vind je eeuwenoude kloosters, temples, stoepa's, oude vrouwtjes met gebedsmolens in de handen oneindig veel gebedsvlaggen. Op heilige plaatsen wapperen witte, met mantra's beschreven vlaggetjes: op deze manier worden gebeden en gelukswensen met de wind meegevoerd, de wereld rond.

Precies op de dag dat wij in Bhutan arriveerden, werd de nieuwe (vijfde) koning gekroond. Een unieke gebeurtenis, aangezien zijn vader ruim 33 jaar op de troon zat. Maar dit jaar is het dubbel feest aangezien de monarchie 101 jaar bestaat. Tja ... je zou zeggen waarom geen feestje bij 100 jaar? Nou, volgens een aantal wijze lama's (soort priesters in het Boeddhistische geloof) waren 2006 en 2007 slechte jaren, veel invloed van kwade geesten etcetera. Daarom zijn veel grote wijzigingen in het land uitgesteld tot 2008 en dus ook de feestjes. Het is anderhalve maand feest in Bhutan en vanwege de kroning heeft iedereen een week vrij gekregen. Stel dat dat in Nederland zou gebeuren, dat Beatrix iedereen een week vrij geeft omdat Willem-Alexander koning wordt, dan vertrekt toch de halve bevolking voor een weekje naar Italie, Turkijke of Spanje? Nou, hier niet hoor. De Bhutanese bevolking gaat een week lang de straat op en zoveel mogelijk naar het stadium in de stad waar de vieringen gehouden worden. In dit stadium komt de nieuwe koning elke dag naar dansjes en andere optredens kijken, soms zit hij zelfs gewoon op de tribune midden tussen 'zijn' mensen.

De Bhutanese bevolking houdt van haar koningen en ... terecht! De koningen zijn visionairs. Ze zorgen ervoor dat in Bhutan ondanks het feit dat het een van de armste landen ter wereld is (volgens het BNP) niemand op straat leeft, iedereen gratis onderwijs krijgt en ook de medische zorg voor iedereen beschikbaar is. Uiteraard zijn de ziekenhuizen niet vergelijkbaar met Nederland, maar als er geen specialisten zijn, dan wordt de behandeling in India vergoed. Even een greep uit wat ze zoal gedaan hebben: vorig jaar heeft de vierde koning de democratie uitgeroepen, dit in tegenstelling tot wat het volk wilde, maar hij heeft hen uitgelegd dat het beter is dat een ieder een eigen keuze kan maken en met nieuwe ideeen kan komen. Hij heeft aangegeven dat een monarchie ook een keer met een slechte leider kan komen en dat het voor de bevolking beter is als die koning dan afgezet kan worden.

Aangezien er nog veel hout gebruikt wordt om op te koken en huizen mee op te warmen, is er een nationale boomplantdag uitgeroepen. Er moeten net zoveel bomen teruggeplaatst worden als dat er gekapt worden. Het gebruiken van drugs is strict verboden, de marihuana groeit hier als onkruid langs de kant van de weg, maar bijna niemand plukt het. Ondanks het feit dat het Boeddhisme hier tot in de wortels is doorgedrongen, waarschuwt de koning voor HIV and AIDS. Bijna naast elke tempel of stupa hangt een groot bord met hoe je HIV kunt voorkomen. Condooms kunnen gratis opgehaald worden in elke medische hulppost en om de bevolkingsgroei in de hand te houden is de anticonceptiepil gratis verkrijgbaar. Ook frappant is dat Bhutan sinds 2004 het eerste en enige land ter wereld is waar roken geheel verboden is in het openbare leven. Wie een sigaret rookt of sigaretten verkoopt kan een zware straf verwachten. Rokers mogen echter wel tabak importeren voor gebruik binnenshuis, maar hierover wordt wel een importbelasting van 100% geheven.

Zijn er dan alleen maar positieve dingen te schrijven over Bhutan? Nee, dat zou immers een utopie zijn. Ongeveer 100.000 etnisch Nepalese Bhutanen leven momenteel in vluchtelingenkampen in het oosten van Nepal. Verschillende nieuwe wetten in verband met het verkrijgen van de Bhutaanse nationaliteit maken het sinds de jaren 70 steeds moeilijker voor deze Bhutanen om Bhutaanse staatsburgers te worden. Over het hoe en waarom zijn uiteenlopende verhalen. De grens tussen China en Bhutan is gesloten en er zijn geen formele diplomatieke betrekkingen tussen deze twee landen. De Bhutaanse buitenlandse politiek is derhalve nagenoeg geheel op India gericht.

Enne ... van een heel andere categorie ... de Bhutanese muziek is echt verschrikkelijk. Alleen maar hele hoge vrouwenstemmetjes die heel zoet romantische liedjes zingen. Het favorietje cassettebandje van onze gids en chauffeur hebben we zeker tien keer per dag gehoord. Gelukkig is er nog de I-pod met De Dijk en Robbie Williams ...

Bhutan heeft zo'n 670.000 inwoners en de inkomsten uit export zijn nog te klein om het land draaiende te houden. Ze zijn dus afhankelijk van donaties, waarvan India de grootste geldschieter is. India pompt miljoenen euro's (oftewel biljarden rupees) in de Bhutanese economie, waarschijnlijk met name uit eigen belang. Bhutan vormt namelijk een mooie natuurlijke beschutting tegen de andere grootmacht, China! Maar de twee grootste exportproducten zijn op lange termijn wel zeer waardevol. De grootste is namelijk electriciteit, opgewekt uit water en wind, hetgeen voor de toekomst goud betekent. De tweede grootste is toerisme. Ze werken met het principe 'High Value, Low Impact'. Als toerist betaal je een ongelooflijk hoog bedrag per dag ongeacht wat je gaat doen, waar je heen gaat of waar je slaapt. Je hebt in principe alleen zeggenschap over de route, maar niet over waar je slaapt of waar je eet. Klinkt allemaal erg vreemd, maar het is super georganiseerd en de meeste hotels waren superdeluxe, hetgeen wij niet verwacht hadden. De overheid bepaalt het bedrag en elke reisorganisatie moet zich daaraan houden. Je kunt niet individueel door dit land reizen, het is altijd met gids en chauffeur.

Dit laatste maakte ons een beetje huiverig, aangezien we al zeven maanden met z'n tweetjes over de wereld zwerven en absoluut niet zitten te wachten op begeleiding. Maar ... we hebben enorm genoten, mede dankzij de geweldige gids en chauffeur. Namgay (gids) is 28 jaar, werkt bij een verzekeringsmaatschappij (er is maar 1 in Bhutan ...) en blijkt een super slimme vent te zijn die naast de geschiedenis van zijn land ook erg goed op de hoogte is van de wereldeconomie. Niets is hem ontgaan, dus al snel kwamen er boeiende gesprekken op gang over Boeddhisme, Christendom, Islam maar ook onderwerpen als globalisering, het opwarmen van de aarde en uiteraard Obama. Hij gaat een scholarship aanvragen in Nederland, dus we hopen hem nog eens te ontmoeten. Onze chauffeur, Karma genaamd, is 23 jaar, getrouwd met een rijke Bhutanese meid en vindt het heerlijk om het land door te 'roamen' zoals hij dat zelf zegt. Beide jongens zijn erg jong getrouwd en nadat we ze wat beter leerden kennen, blijkt dat ze het liever anders hadden gehad.

Er zijn nog steeds 'arranged marriages' in Bhutan, maar daar hadden ze geluk geen last van. Ze hadden het liefst een ' love marriage' gehad, maar bij Namgay werd het een 'accidental marriage' (een oud-Hollands 'moetje') en Karma werd door zijn ouders toch wel zeer dringend aangeraden om het meisje waar hij in zijn puberteit verkering meehad, ten huwelijk te vragen. Paps is namelijk stinkend rijk en dat is toch wel een fijne gedachte. De liefde was wel een beetje over, maar het is geen verkeerde meid, dus hoe zullen we het noemen? Een 'better safe than poor marriage'? ;-)

Met deze twee mannen en een gloednieuwe Toyota Prada hebben we het land van West naar Oost verkend. Nee, Noord-Zuid kan niet, want er is maar 1 highway. En dan ook letterlijk een highway, meerdere malen over 3.000 meter hoge passen en er is geen recht stukje weg te bekennen, alleen maar bochten. Voor diegene onder jullie die op weg naar de wintersport al misselijk worden van een bergpasje in de Alpen, ga dan niet naar Bhutan! De gemiddelde snelheid is 30 km per uur. De Toyota Prada vindt de Indiaase diesel overigens geen lekker ontbijtje. Elke ochtend na een nacht met vorst kwam er zwarte rook uit de uitlaat en kwamen we geen meter vooruit. De Indiaase vrachtwagenchauffeurs mixen de diesel onderweg met water, zodat er meer verdiend wordt en daar kan zo'n verwende Japanse auto natuurlijk niet tegen.

Tja ... India, we zeiden het al eerder you love it and you hate it at the same time. Er komen voor Bhutan namelijk ook veel goede dingen uit India, zoals vlees. Als goede Boeddhist heb je respect voor elk levend wezen, dus ook een mug doodslaan is out of the question. Maar een lekker stukje vlees bij je rijst met chili cheese (hetgeen ze elke dag eten) slaat de Buthaan niet over. En als je het dier niet zelf mag slachten, dan laat je dat toch gewoon door de Indiers doen? India is echter voor 85% Hindoeistisch en daar is de koe een heilig dier. Hoe komen ze dan aan een biefstukje? Simpel ... dan laat je de koe gewoon door een Indiaase moslim slachten ... enne als je een lekker karbonaadje wilt, dan vraag je de Hindoe het varken naar de zevende hemel te brengen. De moslims eten immers geen varken. En zo helpen de moslims, de hindus en de boeddhisten elkaar, goh konden we dat over de hele wereld maar zeggen.

Als we Bhutan in 1 woord moeten samenvatten dan zeggen we 'HARMONIE'. Alles is in balans, de mensen zijn gelukkig en stralen dat ook uit en ondanks het diepgewortelde Boeddhisme is een ieder welkom in het land. Bhutan is wat ons betreft in een groot aantal zaken een voorbeeld voor de rest van de wereld. De omgang met de natuur, het leiderschap van het land en de openheid naar andere culturen en religies zonder hun eigen geloof af te vallen ... daar kan de rest van de wereld nog veel van leren.

En om ons gevoel over Bhutan nog meer kracht bij te zetten, citeren we de koning nadat hij de kroon van zijn vader had gekregen:

' I will never rule you as a King, I will protect you as a parent, care for you as a brother and serve you as a son. I have no personal goals other than to fulfill your hopes and aspirations. I shall always serve you, day and night, in the spirit of kindness, justice and equality.'

En dit zijn niet alleen maar woorden, maar ook daden. Wij kunnen hier niets meer aan toevoegen! Kijk naar de foto's en wij zijn benieuwd of jullie net zo versteld staan van de prachtige natuur, de geweldig kleurrijke dzongs en de gelukkige uitstraling van de mensen! Let vooral ook op de traditionele kleding die hier nog dagelijks gedragen wordt. De gho voor de mannen en de kira voor de vrouwen. Alleen in de kroeg verruilen de jongeren deze kleding maar al te graag voor de spijkerbroek ;-) Veel kijkplezier en tot binnenkort als we onze terugblik op de wereldreis schrijven.

Nepal: Chitwan en Kathmandu

Het nationale park Chitwan ligt in het zuiden (laaggelegen deel ) van Nepal en is naast Kathmandu en Pokhara een van de drie grote toerisische trekpleisters van Nepal. In het park leeft o.a. een gezonde populatie Bengaalse tijgers, wilde olifanten en Indiasche neushoorns en dus waren de verwachtingen weer eens hoog gespannen. In dit vroegere moerasgebied, geteisterd door malaria woonde een stam die resistent is voor deze ziekte. Tegenwoordig hebben ze een groot gedeelte van het moeras droog gelegd en is er een enorme bevolkingstoename gekomen vanuit andere delen van nepal. De vrijgekomen grond is erg vruchtbaar en al snel werden hele gedeelte jungle verbrand om gebruikt te worden voor landbouwgrond. Met het terugdringen van de jungle werd ook het leefgebied van de tijgers, olifanten en neushoorns kleiner en dit in combinatie met het stropen van tijgers en neushoorns maakte een nationaalpark een noodzaak. Tot voor kort werd er hier nog (of beter gezegd weer) gestroopt. Tijdens de maostische opstand waren er geen of te weinig militairen in het gebied aanwezig en het gevolg was dat 25 % van de wildpopulatie werd afgeslacht en delen ervan verkocht op de Chinese markt...

Maar... nu het weer rustig is in Nepal zijn ook de militairen weer teruggekeerd en wordt er weer op de stropers gejaagd ipv de stropers op het wild! Vol verwachting reisden wij dus af naar Chitwan.

Bij de ingang van het park ligt een stoffig plaatsje, Sauraha, nog bij te komen van de plaatselijke strubbelingen met de maoisten en de teruggang van het toerisme. Dit jaar zijn er voor het eerst weer veel toeristen en de hotels zitten weer redelijk vol. Dat zullen we merken ook....Doordat het weer druk is zijn er horden mensen tegelijk in het park en je kunt raden wat dat met de beesten doet. De 1-day junglewalk is meer een 1 dags toeristen-ontwijk wandeling enaan het eind van de dag geven de gidsen schoorvoetend toe dat je toch echt op een 3-4 daagse tocht moet gaan om neushoorns of evt tijgers en olifanten te zien, of je moet terugkomen in februari/maart als het gras lager is. De beesten vinden het veel te druk aan de rand van het park waar de meerderheid van de toeristen een halve of hele dag wandelingen maken. Wel zijn er apen, wat herten krokodillen (incl de zeldzame Gharial) en de jungle is mooi (maar eerlijk is eerlijk, als je eens ineen echtejungle bent geweest wellicht niet de mooiste jungle ooit). Een groot gedeelte van de hike loop je door metershoog olifantengras (of beter gezegd, kruit en sluipt door..) en dus zie je niet veel meer dan de meter gras om je heen....Er blijken wel beesten in het park te zijn, want we zien pootafdrukken van beren, olifanten, neushoorns en een enkele tijger, maar die trekken zich aan het begin van de dag verder terug het park in.

De ochtend daarna doen we nog een poging om neushoorns te bekijken (over tijgers hebben we het al niet meer), maar dan vanaf de rug van een olifant. In een gebied wat eigenlijk net naast het park ligt (een community forest) is de kans wel groot om neushoorns te zien. Dit keerhebben we wel gelukenzien we twee neushoorns. Wat een prachtige beesten! Het is niet moeilijk om je even in de prehistorie te wanen als je deze beesten, samen met de krokodillen in een stuk jungle ziet lopen...

Met een voldaan gevoel gaan we dan ook terug naar het stadje om onze spullen weer in te pakken, want ‘s avonds slapen we in een wildtoren, midden in de jungle. Per jeep worden we vervoerd naar weer een ander communityforest, waar de bewonners van het dorp een toren hebben gebouwd. Voordeel van dit soort ‘excursies' is dat 100% van je geld naar de lokale bevolking gaat (en geloof me, ze kunnen het gebruiken...)Je slaapt in een (oke, oude, wat vergane wildtoren) en je eet bij de mensen in het dorp.

Om 17.00 uur komen we aan en we hebben een ruim uur voordat het donker wordt. Op het moment dat de schemering invalt zien we links een neushoorn lopen en rechts een hele groep herten! Zodra het donker is vraagt de gids/vaste bewoner van de toren of we mee willen lopen naar de neushoorn...Snel lopen we naar benden en achter de gids aan. We krijgen nog even instructies wat te doen als een neushoorn aanvalt (klim een boom in...)Na een kleine 10 minuten snelt hij vooruit en maant ons te wachten. Na een kleine minuut haalt hij ons op en laat zijn zoeklicht op de neushoorn schijnen. Een hele hoop herrie breekt los en de eerste 5 seconden hebben we geen idee of de neushoorn onze kant op komt en we moeten gaan klimmen, of dat hij juist bij ons vandaan vlucht. Het laatste blijkt gelukkig het geval....Nadat de neushoorn is weggevlucht draaitde gids zich om en zegt, okay, back to the tower, quickly!! Droog vraag ik ,quickly, waarom? De neushoorn is toch net weggevlucht. Dan geeft de gids toe dat er de laatste dagen ook een tijger is gesignaleerd in de buurt en dat deze gisteren nog een baby rhino heeft aangevallen. Dan blijkt dat je toch ook in het donker midden in de jungle best hard kan lopen, als je maar wil!

Bij terugkomst in de toren meldt de gids nog dat het goed is om ons even te controleren op bloedzuigers. Dat doen we dan ook maar(ook al zeiden ze dat bloedzuigers alleen maar in de monsoonperiode voorkomen..) en dat blijkt maar goed ook. 1 bloedzuiger had zich al vastgezogen aan de kleine teen van Natas en een andere kroop nog vrij over haar broek en 1 op haar hand. Nou had ik zelf al 2 bloedzuigers die zich tegoed deden aan mijn kuiten tijdens de jungle walk, dus ik was zo langzamerhand ervaren in het verwijderen van deze gezellige beestjes...ook een jungle ervaring om niet zo snel te vergeten (sorry, we hebben geen foto's van de bloedzuigers; Natas liet me niet eerst het fototoestel pakken voordat ik de beestjes mocht verwijderen...).

Na een nacht waarin we de muskieten hebben bevochten, de gaten in het net hebben geprobeerd te vullen met kledingstukken, werden we de volgende ochtend meteen naar de bus naar Kathmandu gebracht. De laatste etappe in Nepal en 1 van de laatste keren dat we wederom uren in een krakkemikkige bus door een land reizen.

Kathmandu

Kathmandu, stad waarin Hindoeisme en boedhisme probleemloos versmelten. Een stad van historische betekenis met prachtige oude tempels, mooie oude smalle straatjes met prachtige pandjes. Katmandu ligt in een vallei met nog een aantal prachtige oude (konings)steden, Patan en Bhakktapur. Allemaal met hun eigen Durbar Square (centrale, koninklijke plein) vol met paleizen en tempels.

Maar ook de stad van het toeristengedeelte Thamel, waar je gek kan worden van al het verkeer, de marihuana die je zo ongeveer samen met tijgerbalsem op elke straathoek door je strot wordt geduwd. De vallei van de smog; uitlaatgassen, stof en heel veel (vaak stilstaand, maar uiteraard wel toeterend) verkeer. Als je vanaf de rand van de vallei kijkt zie je helaas bijna niet meer de machtige Himalaya als achtergrond, deze is verdwenen achter een blauwgrijze wolk van smog...Maar, zoals altijd moet je je daardoor niet laten misleiden. Als je deze ergenissen voor lief neemt en je sensoren niet overladen zijn door alle prikkels, dan is er heel veel te zien en te doen in deze stad en omgeving. We hebben een prachtige wandeling gemaakt, een combinatie van het oude historische gedeelte en Durbar square. In de oude stad loop je door smalle straatjes tussen de lokale markten door en vind je geen toeristische winkels, maar kleine shopjes met stoffen, koperen pannen, etc, etc. Met de scooter kun je makkelijk zelf naar de andere steden en na een uurtje pas je je moeiteloos aan aan het verkeer (duim op de toeter en elk gaatje induiken dat je kunt..).

Ook in Katmandu verbranden ze hun lijken aan een heilige rivier en zo mogelijk is het hier nog indrukwekkender dan in Varanasi (India) en in ieder geval een stuk respectvoller! We hebben hier dan ook een uur heel stil zitten kijken met open ogen en gedachten die alle kanten op gaan. Mooi om te zien hoe men hier om gaat met de dood en het verdriet, maar aan onze kant ook verbazing en verwondering. De foto's spreken in dit geval voor zich denk ik.

Morgen verlaten we het prachtige Nepal en vliegen we naar Bhutan, het nog ongerepte en absoluut niet toeristische koninkrijkje middenin de Himalaya. Ons bezoek valt samen met de kroning van de nieuwe koning. De huidige koning zit er al zo'n 30 jaar, dus dit is een unieke gebeurtenis. We kijken er enorm naar uit!

Nepal: Pokhara en de Jomsom Trek

Nepal; samen met Patagonie een van de twee bestemmingen waarvan we meteen zeker wisten dat deze in onze reis opgenomen zou worden. Na ruim 6 maanden reizen zijn we er dan eindelijk!

Na de Indiaase grens te voet overgestoken te zijn, blijkt dat we nog net op tijd zijn om ons visa te verkrijgen aan de Nepalese zijde van de grens. Een half uurtje later en we hadden terug naar India gekund en hadden we de volgende morgen poging 2 kunnen wagen.... We zijn zo langzamerhand gewend aan grenstaferelen en ons geduld en opgedane ervaring bij andere grenzen kunnen we hier goed gebruiken. Eindeloze rijen, heel veel stempels na nog veel meer vragen en na de nodige betalingen hebben we het beoogde visum te pakken. Wat meteen opvalt is dat in vergelijking met vierhonderd meter terug aan de Indiaase zijde het hier veel schoner, stiller en rustiger is. Dat denken we in ieder geval de eerste paar minuten, totdat we in een opstootje komen waar een aantal jonge mannen wordt afgevoerd door de aanwezige militairen. Er blijken zo af en toe rellen te zijn aan de grens tussen jongeren uit India en Nepal en we komen er toevallig midden in te zitten. Snel worden wegeholpen door de aanwezige Nepalezen die het goed met ons voor hebben en als we later in het hotel ingecheckt hebben blijkt dat het weer rustig is op straat. Alleen aan de patrouilerende militairen kun je merken dat er iets gebeurd was die avond. Het is meteen het laatste aan onrust en hectiek dat we tot nu toe hebben meegemaakt in Nepal.

Wat een heerlijk land, mensen lachen, roepen Namaste (hallo,goedemorgen/middag/ avond) naar je, het is er schoon (ook al lopen ook hier de koeien op straat) en de sfeer is gewoon relaxed te noemen. Wat een verademing als je net uit de hectiek van India komt.

Pokhara is de 2^e stad van Nepal en heeft naast een oud historisch gedeelte waar bijna geen toerist komt (wel doen, is zeker de moeite waard, geen toeristische taferelen maar het gewone leven in de stad observeren), een tweede woonkern aan het meer, the lakeside. Hier vind je alle toeristische hotels, restaurants en agencies die jouw trekking kunnen regelen. Het barst er van de winkeltjes die allerlei ‘merk' kleding etc verkopen. Je kunt hier echt hele goede kopieen kopen van allerlei outdoorkleding, slaapzakken, rugzakken, echt alles wat je voor een trekking nodig hebt is hier te koop. Uiteraard veel goedkoper dan thuis en voor bijna dezelfde kwaliteit (claimt men, maar dat is uiteraard niet waar). Wat de originele fabrikanten hiermee mislopen is echt enorm, maar als je nog iets nodig hebt voor een trekking toch wel enorm makkelijk.....

Pokhara is een heerlijk stadje en voor ons een van die plekken op de reis waar het even heerlijk uitrusten is. Lekkere restaurants, relaxed sfeertje, prachtig uitzicht op het Annapurna massief en de plek om je lichamelijk en geestelijk voor te bereiden op een 11 daagse trekking! De laatste spullen gekocht (Natas een paar wandelstokken, net echte Leki's maar door ons al snel haar Fakies genoemd), ik nog een dagje Mountainbiken in de foothills van de Himalaya en het ticket gekocht voor de vlucht naar Jomsom, het vertrekpunt van onze trekking. Jomson is een plaats op het Annapurnacircuit, een 21 daagse trekking rondom het Annapurnagebergte. Watjes als wij zijn , doen wij niet de gehele trekking maar een gedeelte ervan. Je vliegt naar Jomson en loopt terug naar Pokhara, een trekking van 6-8 dagen. We hebben er nog wat daagjes aan toegevoegd door verschillende routes te combineren en na elf dagen waren we weer terug in Pokhara.

De vlucht naar Jomsom is er een om te onthouden. Met mijn voeten tussen de piloot en de co piloot vliegen we voor mijn gevoel rakelings over boomtoppen en bergkammen (en ja, de track record van deze maatschappij is niet heel best, er stort wel eens iets neer zullen we maar zeggen) om slecht 20 minuten later op een kort landingsbaantje neer te strijken. Jomsom ligt op 2700 meter en je voelt meteen al dat je op hoogte zit; allebei zijn we wat kortademig. Dat beloofd wat want we zijn van plan om deze dag naar Jharkot te lopen dat op 3800 meter ligt. De tocht daarnatoe bleek best te doen, de eerse uren loop je langs de rivier op en pas de laatste uren stijg je nog 600 meter. Bij aankomst blijkt dat we toch allebei hoofdpijn hebben, misselijk zijn en absoluut geen trek hebben in eten; hmmm lichte verschijnselen van hoogteziekte. We dwingen onszelf toch te eten en na een goede nacht ging het weer heel redelijk.

De tocht zelf was zeer afwisselend; je loopt boven Jomsom in een soort van maanlandschap met uitzicht op het Annapurnamassief (toppen van 7000-8000 meter)aan de ene kant en de Dhaulagiri (8200meter) aan de andere kant en als je meer naar beneden gaat wordt het steeds groener en je eindigt in een soort van subtropisch regenwoud. De tocht gaat door verschillende eeuwenoude dorpjes en en stadjes met verschillende volkeren. Het ene karakteristieke gezicht wisselt het andere af en mensen zijn bijna overal vreselijk vriendelijk.

De accomodaties waren boven verwachting, overal schone kamers en bedden en zelfs drie keer een kamertje met een eigen badkamer! We hebben zowaar 4 keer een warme douche gehad!!!! Het eten was prima, Nepalees en Westers en we hebben nog nooit zoveel appeltaart op als hier; ze noemen het hier niet voor niets de applepie trek (en vergeet niet de gefrituurde snicker en mars) De eerste dagen lopen bleek makkelijker te zijn dan gedacht (oke wat blaren, maar voor de rest eigenlijk geen noemenswaardige problemen), je komt in een soort van cadans en je loopt zo'n 5-6 uur per dag je hoofd compleet leeg. Je stopt op plekken waar je weken zou kunnen verblijven, geniet om elke bocht van een ander uitzicht etc etc. Bekijk de foto's en je krijgt een idee.... Hmmm achteraf hadden we toch misschien het gehele Annapurna circuit moeten doen.....

Was alles dan positief? Nee, helaas niet. We hebben mazzel in de zin dat de politieke situatie in Nepal verbeterd is. De maoisten zitten nu in de regering (tot vorig jaar waren ze zeer actief als rebellen en waren er bomaanslagen en was het op zijn zachts gezegd onrustig) en aan het eind van de trekking word je niet meer opgewacht door Maoisten die een ‘donatie' vragen. Maarrr, een groot gedeelte van de route naar Jharkot is veranderd van een pad voor ezels en mensen in een (zei het slechte) weg waar jeeps , tractoren en motoren rijden. Geen enkele reisgids of iets dergelijks maakt hier melding van, maar er zijn hele stukken waar je voor het gevoel over de drukke weg loopt en je vaak moet wegduiken voor (het stof van) de jeeps....De monsoon zorgt er voorlopig nog elk jaar voor dat de weg weer tijdelijk onbegaanbaar is en er slechts stukken zijn waar de jeeps kunnen rijden. Gellukkig valt dit samen met het begin van het trekkingseizoen , dus het aantal jeeps valt dan ‘nog mee'. Volgens de Nederlandse eigenaar van een hotel in Tukuche wordt dit het begin van het einde van de populariteit van de trek; wie wil er nu over een weg lopen vol met auto's. Gelukkig zijn er wel een aantal minor trails, alternatieve routes die steil bergop- en afwaarts gaan, maar die wel prachtig zijn. Dat hebben we een aantal keer gedaan en het is een echte aanrader!

Daarnaast merk je dat veel kinderen verwend/verpest zijn geworden door het toerisme. Veel kinderen bedelen/vragen om snoepjes/pennen en geld omdat ze ervaren hebben dat veel toeristen dit geven. In het laatste stuk werden we zelfs een aantal keer tegengehouden door groepjes kinderen die een donatie vroegen voor een niet nader bepaald doel; hebben ze toch wat geleerd van de maoisten........

Maar, positief als ik ben, er blijven kansen voor Nepal en voor dit specifieke gebied. Het blijft prachtig en als ze treks en weg gaan scheiden komt het wel goed, het gebied is zo ongelooflijk mooi! En de kinderen, tsjaa , als wij als toeristen nu eens beginnen met het goede voorbeeld.....

P.S. we hebben nog wat foto's toegevoegd aan de India serie. Mochten jullie nog geinteresseerd zijn in foto's van onze kamelensafarie in de woestijn, dan vind je deze onderaan bij de India foto's.